[Güney Kore'nin Yuğı] Sadece Güney Kore'de Var Olan Yuğı, Kökeni Nedir?

Geleneksel pirinç eşyalarımız, %78 bakır ve %22 kalaydan oluşan en uygun alaşım oranıyla 1200-1300°C'lik yüksek ısıda eritilerek yapılan bakır kapları ifade eder. Ülkemizde pirinç kullanımının tarihi, Tunç Çağı'ndan - Üç Krallık Dönemi'nden - Joseon Dönemi'ne kadar uzanarak seramiklerle birlikte lüks kap kültürü temsil etmiştir. Özellikle eski zamanlardan beri 'tam uygun' anlamına gelen atasözünün kaynağı olduğu kadar, Anseong'un pirinç eşyaları tüm ülkede en iyi değerlendirmeyi almıştır.

Bakır kaplar, karbon monoksit gibi kirlilik, zehirli madde veya insan sağlığına zararlı yabancı maddelerle temas ettiğinde kısa sürede kabın yüzeyinin mor renge dönüşmesi özelliğine sahiptir, yani dezenfeksiyon ve temizliğin göstergesidir. Eski zamanlardan beri, bakır kap kullanan kişilerde sağlık sorunları ortaya çıktığında, vücudun temas ettiği kap yüzeyinde bir tepki oluşarak renginin değiştiği söylenir ve haşerelerin (sülükler) vb. önlenmesi için bakır kaplara konularak dezenfekte edildiği ve yok edildiği söylenir. Ana bileşen olan bakırın dezenfektan, antibakteriyel, antienflamatuar etkisi vardır ve kanseri yok edebilir, beyin uyarımı etkisi, yaşlanmayı önleme ve kilo vermeye yardımcı olur.

<Daegu Bangja Pirinç Eşyaları Müzesi'nin pirinç eşyalarının kökenine ilişkin açıklaması>

Ülkemizde Tunç Çağı'ndan beri pirinç eşyalar kullanılmaktadır ve günümüzde ortaya çıkarılan çeşitli Tunç Çağı eserleri o dönemdeki pirinç eşya üretim tekniklerine dair fikir vermektedir. Ülkemizin Tunç Çağı kültürü, Sibirya'daki 'Minusinsk-İskit' Tunç Çağı kültürü ile bağlantılı olan kuzey kökenli 'Ordos-Liaoning bölgesi' Tunç Çağı kültürü'nden etkilenmiş görünmektedir. Tunç Çağı'nın başlangıcında, 'lira şekilli bakır kılıç' ve 'kaba süslemeli ayna' üretilmiş ve daha sonra 'ince şekilli bakır kılıç'ı bağımsız olarak dökerek altın çağını yaşamış ve ince süslemeli ayna, zil, ritüel eşyaları ve çeşitli aletler üretmiştir.

Daha sonra Demir Çağı'nda tunç, bir süre demirle birlikte var olduktan sonra yavaş yavaş yok olmaya başlar ve Üç Krallık Dönemi'nden itibaren yeniden gelişmeye başlar. Baekje'nin Japonya'ya metal işleme ve işçilik tekniklerini aktardığı 'Nihon Shoki'de (日本書紀) kaydedilmiştir ve Muryeong Kral Mezarı'nda (525) kraliçenin baş kısmından çıkarılan altın kaplı bakırdan büyük kap, bakırdan yapılmış bir yemek kapıdır. Ayrıca, 'Samguk Sagi' kayıtlarına göre Silla'da, Gyeongdeok Kralı'ndan (742-765) önce demir ve bakır üretiminden sorumlu 'Cheolyujeon' adlı bir kurumun kurulduğu anlaşılmaktadır. Bu şekilde, Üç Krallık Dönemi ve Birleşik Silla Dönemi, metal malzemeler ve teknoloji açısından çığır açan bir dönemdi. O dönemdeki üstün üretim teknolojisi, Baekratsa Yaksa Buda Heykeli, Sangwonsa Çanı (725), Seongdeok Kralı Çanı (771) gibi birçok Budist sanat eserinden anlaşılabilir.

Goryeo Dönemi'nde, güzel renkte 'Goryeo bakırı' üretilerek Çin ile ticaret yapılmıştır. Üretim teknolojisi de gelişmiş ve Buda heykelleri ve çeşitli Budist malzemeleri, günlük eşyalar, hareketli baskı harfleri ve son dönemlerde ateşli silahlar gibi çeşitli eşyalar üretilmiştir. Kraliyet ailesi ve soylular, dövme tekniğiyle üretilen ince ve dayanıklı bakır kapları yemek kapları olarak kullanmışlardır.

Joseon Dönemi'nde, başlangıçtan itibaren devlet madenciliğe önem vermiş ve 'Gyeonggukdaejeon'a göre, devletin kullandığı pirinç eşyalar üreten 'yu jang'lar (鍮匠) merkezi zanaatkarlar olan 'gyeong gong jang'lar (京工匠) olarak Gongjo'ya (工曹) 8 kişi ve Sanguiwon'a (尙衣院) 4 kişi olarak atanmış ve yerel yönetimlerin ihtiyaç duyduğu pirinç eşyalarını üreten 'oe gong jang'lar (外工匠) da oldukça fazla sayıda atanmıştır. Joseon Dönemi, Konfüçyüsçülüğü destekleme ve Budizmi bastırma politikasının etkisiyle Budist özellikleri taşıyan metal eşyalar az olmuş, bunun yerine tütün kutusu, mangal, tütsü kabı, yemek takımı vb. sade ve mütevazı bir his veren günlük eşyalar ve halk sanatları eserleri daha çok üretilmiştir. Çanak çömleğin halk için yaygın bir yemek kapısı olduğu bir dönemde bile pirinç eşyalar, Goryeo Dönemi'nden beri üst sınıflar tarafından yemek kapısı olarak kullanılmış ve orta sınıfın üzerindeki ailelerde de günlük eşyalar olarak kullanılmış, ülke genelinde üretilmiş ve pazar oluşturmuştur.

Modern zamanların sonlarında, Japonya tarafından pirinç eşyalarının kamulaştırılması bahanesiyle neredeyse her ailenin sahip olduğu tüm pirinç eşyalar yağmalandı. Daha sonra, 1945'te bağımsızlığın ardından pirinç eşyalar yeniden popülerleşmeye başladı, ancak Kore Savaşı'ndan sonra kömür kullanılmaya başlanmasıyla kömür dumanına karşı hassas olan bakır kaplar yerine paslanmaz çelik kaplar tercih edilmeye başlandı ve pirinç eşyalar yavaş yavaş ortadan kayboldu. Ancak son zamanlarda, çeşitli deneylerle O-157 gibi patojenleri öldürme özelliği, pestisit kalıntılarını tespit etme özelliği vb. ortaya çıkarılmasıyla önemi artmaya başlamış ve günümüzde yemek kapları, müzik aletleri, ritüel eşyalar ve çeşitli günlük eşyalar olarak üretilmektedir.

https://daeguartscenter.or.kr/bangjja/